Ο καρκίνος του προστάτη συγκεντρώνει το ενδιαφερον όλων μας γιατί αποτελεί μια πάθηση συχνή και καθοριστική για τη ζωή μας. Εμφανίζεται συνήθως στις μεγάλες ηλικίες και είναι ο πρώτος σε συχνότητα καρκίνος στους άνδρες καθώς.ένας στους δέκα θα αναπτύξει καρκίνο του προστάτη κατά τη διάρκεια της ζωής του. Αποτελεί τη δεύτερη (9%), μετά τον καρκίνο του πνεύμονα, αιτία θανάτου από κακοήθεια και το 1% του ανδρικού πληθυσμού παγκοσμίως πεθαίνει από αυτόν.
Η αιτία του καρκίνου του προστάτη δεν είναι ακόμη γνωστή. Υπεισέρχονται διάφοροι παράγοντες, όπως η ηλικία, η ορμονική κατάσταση, γενετικοί και περιβαλλοντολογικοί παράγοντες που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. .Είναι γνωστό ότι ο καρκίνος του προστάτη αυξάνεται δραματικά με την πρόοδο της ηλικίας. Το 95% των καρκίνων διαγιγνώσκεται σε άνδρες ηλικίας 45-89 ετών, με μέση ηλικία τα 72 χρόνια. Ατομα άνω των 80 κινδυνεύουν να αναπτύξουν τη νόσο χίλιες φορές περισσότερο από άτομα κάτω των 40, ενώ μετά τα 90 το 70% των ανδρών εμφανίζουν καρκίνο του προστάτη. Είναι απαοδεδειγμένο ότι υπάρχει οικογενειακή προδιάθεση- κληρονομικότητα και ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου σε πρώτου βαθμού συγγενείς ασθενών είναι διπλάσιος και αυξάνεται ανάλογα με τον αριθμό των προσβεβλημένων ατόμων στην οικογένεια και με την μικρότερη ηλικία εμφάνισης. Η πλούσια σε ζωικά λίπη και πτωχή σε φυτικές ίνες- δυτικού τύπου δίαιτα ευνοεί την καρκινογένεση, αντίθετα, η πλούσια σε φυτικές ίνες (φυτοοιστρογόνα που ελαττώνουν τα επίπεδα των ανδρογόνων) διατροφή των κατοίκων των Ασιατικών χωρών ελαττώνει τον κίνδυνο του καρκίνου. Πρέπει να τονίσουμε ότι οι ανδρικές ορμόνες, η τεστοστερόνη δηλαδή, προάγουν την καρκινογένεση, η δε απόσυρση των ανδρογόνων προκαλεί το θάνατο των καρκινικών κυττάρων. Τέλος, αυξημένο κίνδυνο έχουν οι εργαζόμενοι σε βιομηχανίες ελαστικών που εκτίθενται σε υψηλά επίπεδα καδμίου.
Συμπεραίνουμε, λοιπόν, ότι η ελαττωμένη πρόσληψη ολικής θερμιδικής ενέργειας και κεκορεσμένων λιπαρών οξέων (κόκκινο κρέας), η αυξημένη κατανάλωση λαχανικών και η πρόσληψη με την τροφή βιταμινών Ε και D, σεληνίου, λυκοπένης, πρωτεϊνών της σόγιας, ω-6-πολυακόρεστων οξέων (ιχθυέλαια) έχουν προστατευτικό ρόλο.
Βασικό ρόλο, όμως, στην πρόληψη παίζει η έγκαιρη διάγνωση. Ο τακτικός έλεγχος των ανδρών χωρίς συμπτώματα από την ηλικία των 50 ετών και από τα 40, όταν ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου που προαναφέραμε, είναι πολύτιμος. Η μέτρηση του PSA αίματος και η εξέταση του προστάτη κλινικά και με υπερήχους μπορoουν πρωϊμως να οδηγήσουν στη διάγνωση ενός υποκλινικού- αρχόμενου καρκίνου, εξασφαλίζοντας την πλήρη ίαση του ασθενούς.
Πρέπει να τονίσουμε ότι ο καρκίνος του προστάτη παρουσιάζει ιδιαίτερη ετερογένεια τόσο στην εμφάνιση όσο και στην εξέλιξη του, γεγονός που κάνει περίπλοκη τόσο τη διάγνωση, όσο και την αντιμετωπισή του. Έτσι, υπάρχουν άντρες με καρκίνο προστάτη και κανένα σύμπτωμα, ενώ άλλοι παρουσιάζουν διαταραχές της ούρησης, της εκσπερμάτισης ή αιμορραγία ή ακόμη και πόνους στα κόκκαλα, όταν ο όγκος έχει προχωρήσει στα οστά. Και άλλοι ασθενείς μπορεί να έχουν έναν όγκο στον προστάτη, τα χρόνια να περνούν και πρακτικά αυτός να μένει σταθερός και μικρός, χωρίς να επηρεάζει τη ζωή τους, ενώ σε άλλους τάχιστα ο καρκίνος εξελίσσεται, φεύγει από τα όρια του προστάτη και επεκτείνεται στους λεμφαδένες, άλλα όργανα της κοιλιάς ή τα οστά, δίνοντας μεταστάσεις, με ολέθρια αποτελέσματα στην ποιότητα ζωής αλλά και στην ίδια την επιβίωση του ασθενούς.
Η κατευθυνόμενη βιοψια προστάτη θα θέσει τη διάγνωση με ιστολογική επιβεβαιωση του καρκίνου και προσδιορισμό της επιθετικής του τάσης (Gleason score). Βασιζόμενοι στην βιοψία και σε άλλους παράγοντες, όπως η επέκταση του όγκου (σταδιοποίηση), η ηλικία και το προσδώκιμο επιβίωσης καθορίζουμε το θεραπευτικό πλάνο. Η χειρουργική θεραπεία αποτελεί την πιο συχνή θεραπεία του εντοπισμένου καρκίνου και περιλαμβάνει την ριζική προστατεκτομή, την ολική, δηλαδή, αφαίρεση του προστάτη και συνήθως των κοντινών λεμφαδένων. Για πιο ηλικιωμένους άνδρες ή για αυτούς που δεν μπορούν να αντέξουν ή δεν επιθυμούν την εγχείριση συνιστάται η θεραπεία με ακτινοβολία. Έχει θέση στον καρκίνου που είναι περιορισμένος μέσα στον αδένα ή έχει επεκταθεί σε παρακείμενους ιστούς.
Ορμονική θεραπεία, καταστολή δηλαδή των ανδικών ορμονών που «τρέφουν» τον όγκο, χρησιμοποιείται σε ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο προστάτου, η συμπληρωματικά στις προαναφερθείσες θεραπείες. Τέλος, σε ασθενείς με ενδοπροστατικό καρκίνο, χωρίς συμπτώματα και προχωρημένης ηλικίας ή με σοβαρά προβλήματα υγείας μπορεί να εφαρμοστεί απλή παρακολούθηση με έλεγχο του P.S.A. και δακτυλική εξέταση κάθε 6 μήνες.
Συγκεκριμένα, η χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη, η κλασσική ριζική προστατεκτομή, συνίσταται στην πλήρη αφαίρεση του προστάτη αδένα και των παρακείμενων λεμφαδένων. Η μακρόχρονη εμπειρία στη μεθοδο αυτή εξασφαλίζει την πλήρη εξάλειψη του όγκου και λαμβάνεται μέριμνα για την αποτροπή της ακράτειας ούρων μετά το χειρουργείο και διατήρηση της στυτικής λειτουργίας.
Επανάσταση στη χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη έχει φέρει τα τελευταία χρόνια η Ρομποτική μέθοδος. Και στην Ελλαδα λειτουργεί το πλέον σύγχρονο σύστημα Ρομποτικής (Da Vinci S) και πραγματοποιούνται καθημερινά επεμβάσεις Ουρολογίας, Γενικής χειρουργικής και Γυναικολογίας με εξαίρετα αποτελέσματα. Ειδικά στην προστατεκτομή το Ρομπότ έχει απόλυτη ενδειξη. Ο εξειδικευμένος χειρουργός κατευθύνει και ελέγχει τους ρομποτικούς βραχίονες και με απόλυτη ακρίβεια και λεπτομέρεια, έχοντας εντυπωσιακή μεγέθυνση και τέλειο οπτικό πεδίο επιτυγχάνει λεπτότατους χειρουργικούς χειρισμούς αδύνατους με όλες τις άλλες χειρουργικές μεθόδους. Η επέμβαση γίνεται χωρίς τομή στο δέρμα, μέσα από μικροσκοπικές οπές, με ελάχιστο πόνο, ασήμαντη απώλεια αίματος και ταχύτατη ανάρρωση. Ο ασθενής κινητοποιείται λίγες ώρες μετά το χειρουργείο και εντός δύο ημερών επιστρέφει στο σπίτι του και στις καθημερινές δραστηριότητές του.
Γιατί να επιλέξω τη ρομποτική χειρουργική;
Στη ρομποτική χειρουργική χρησιμιοποιούμε το σύστημα Da Vinci. Κατευθύνουμε με απόλυτη ακρίβεια μέσω της ρομποτικής κονσόλας μέσα από μικρές οπές του δέρματος τους βραχίονες με τα χειρουργικά εργαλεία (λαβίδες, ψαλίδι, διαθερμία, αναρρόφηση) και αφαιρούμε τον προστάτη αδένα με τον κακοήθη όγκο. Η πολυπλοκότητα, λεπτομέρεια και ακρίβεια χειρισμών των ειδικών ρομποτικών βραχιόνων είναι μοναδική και σε συνδυασμό με την τέλεια οπτική αντίληψη, εξαιρετική ευκρίνεια και απεριόριστη δυνατότητα μεγέθυνσης και προσέγγισης των ιστών μας επιτρέπει να βλέπουμε από κοντά και ξεκάθαρα και να παρεμβαίνουμε με απόλυτη ακρίβεια σε στοιχεία όπως νεύρα, αγγεία περιτονίες που παλαιότερα μπορούσαμε μόνο να πλησιάσουμε αδρά και κατά προσέγγιση. Αυτοί είναι οι λόγοι που αποφεύγονται επιπλοκές όπως η αιμορραγία και διαφυλάσοντας τους ιστούς επιτυγχάνεται εξαιρετκό λείτουργικό αποτέλεσμα με ελάχιστη ταλαιπωρία και επιβάρυνση της υγείας του ασθενούς
Tί να περιμένω από την ρομποτική ριζική προστατεκτομή;
Καθώς ο προστάτης και η ουρήθρα βρίσκονται βαθειά μέσα στη στενή οστέϊνη λεκάνη μας (πύελος) με τα νευρα και αγγεία της στύσης και της ούρησης κολλημένα πάνω τους και τον εντερικό σωλήνα σε επαφή, η καλή οπτική και πρόσβαση και η δυνατότητα λεπτών χειρισμών (αφαίρεση σπερματοδόχων κύστεων, εκτομή προστάτη, διαφύλαξη νευραγγειακού δεματίου της στύσης και του σφιγκτήρα, αναστόμωση κύστης – ουρήθρας) σε αυτόν τον περιορισμένο ανατομικό χώρο είναι σε κάθε χειρουργείο πρόκληση. Η ρομποτική μέθοδος είναι η απάντηση στην πρόκληση αυτή.
Η επέμβαση γίνεται χωρίς τομή στο δέρμα, μέσα από μικροσκοπικές οπές, με ελάχιστο πόνο, ασήμαντη απώλεια αίματος και ταχύτατη ανάρρωση. Ο ασθενής κινητοποιείται λίγες ώρες μετά το χειρουργείο και εντός δύο ημερών επιστρέφει στο σπίτι του και στις καθημερινές δραστηριότητές του.
Ο στόχος μας είναι πρωτίστως η ογκολογική ίαση του ασθενούς αλλά και η επίτευξη καλού λειτουργικού αποτελέσματος, δηλαδή φυσιολογικής ούρησης και διατήρηση της στύσης
Πώς να επιλέξω πού θα χειρουργηθώ;
Η χρήση του ρομποτικού συστήματος Da Vinci αποτελεί τη μεγαλύτερη πρωτοπορία στη σύγχρονη χειρουργική πρακτική. Οι ρομποτικές επεμβάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν μόνο σε εξειδικευμένα κέντρα που διαθέτουν τον πολύπλοκο ρομποτικό εξοπλισμό, εκπαιδευμένο νοσηλευτικό προσωπικό και από ειδικευμένους χειρουργούς. Ο ασθενής μπορεί με αντικειμενικό τρόπο, σε όποιο μέρος του κόσμου και εαν βρίσκεται, μεσω μιας «μηχανής ανζήτησης» που λέγεται Da Vinci Surgeon Locator και έχει ο οποιοσδήποτε ελεύθερη πρόσβαση στο ιντερνετ, να εντοπίσει το χειρουργό της ειδικότητας που τον ενδιαφέρει, καθώς σε αυτή τη βάση δεδομένων βρίσκονται οι πιστοποιημένοι χειρουργοί που πραγματοποιούν συστηματικά μεγάλο αριθμό τέτοιων επεμβάσεων.
Ποιά είναι τα αποτελέσματά μας;
Η Ευρωκλινική Αθηνών αποτελεί κέντρο Ρομποτικής Χειρουργικής με όλες τις ιατρικές ειδικότητες. Ειδικότερα στην Ουρολογία τα τελευταία χρόνια πραγματοποιούμε μεγάλο αριθμό ρομποτικών επεμβάσεων για καρκίνο του προστατη και παθήσεις των νεφρών (κύστεις, όγκοι, στενώματα ουρητήρα, πυλοουρητηρικής συμβολής κ.α). Η πλειονότητα των ασθενών μας που έχουν υποβληθει σε ρομποτικές επεμβάσεις είναι απόλυτα ικανοποιημένοι κυρίως για δυο λόγους: πρώτον γιατι έχουν βιώσει μια σχετικά ομαλή διεγχειρητική και μετεγχειρητική πορεία, χωρίς πόνους,ενοχλήματα από την τομή στο δέρμα, άμεση κινητοποίηση και έναρξη σίτισης, μεσο χρόνο νοσηλείας 2-3 ημέρες,μετάγγιση 0-1 μονάδες αίματος και δευτερον γιατί οι περισσότεροι εμφάνισαν άμεσα μετεγχειρητικά πλήρη έλεγχο της ούρησης, ενώ δεν υπάρχει κανένας ασθενής με κάκωση σφικτήρα και πλήρη ακράτεια ούρων. Σε δύο ασθενείς με ήπια συνεχιζόμενη ακράτεια προσπαθείας πλήρης εγκράτεια επετευχθη με την τοποθέτηση πλέγματος. Η πλειοψηφία διατήρησε την προυπάρχουσα στύση και σε όλες τις ιστολογικές εξετάσεις τα χειρουργικά όρια ήταν ελεύθερα νόσου, που αποδυκνύει την πλήρη αφαίρεση του όγκου και την ίαση του ασθενούς.
Η κλινική μας εμπειρία, σε συμφωνία με τα διεθνή συσσωρευμένα δεδομένα από τα κέντρα ρομποτικής χειρουργικής μας επιτρέπουν να πιστεύουμε στο αισιόδοξο μήνυμα ότι στις μερες μας με την εγκαιρη διάγνωση και τη ρομποτική τεχνολογία η κακοήθεια του προστατη μπορει να αντιμετωπιστει ολοκληρωτικά με ελάχιστα παρεμβατικές μεθόδους, χωρίς ανοικτά, μεγάλα και βαρειά χειρουργεία, και με σεβασμό στην ποιότητα ζωής του ασθενους .
Οι παραπάνω λόγοι εξηγούν γιατί τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική η Ρομποτική ριζική προστατεκτομή είναι η θεραπευτική επιλογή για πάνω από τους μισούς ασθενείς με καρκίνο του προστάτη και το ποσοστό αυτό κάθε χρόνο αυξάνεται. Ο εξειδικευμένος χειρουργός με το εξελιγμενο ρομποτικό σύστημα επιτυγχάνει με απόλυτη ασφάλεια εξαιρετικό ογκολογικό και λειτουργικό (διατήρηση της στύσης και της εγκράτειας ούρων) αποτέλεσμα για τον ασθενή.